Oké, het is niet sexy, maar schiet nu eens op met die kapitaalmarktunie

Er komt een centrale begrotingscapaciteit, maar die wordt klein en mag die naam niet dragen. Dat is niet zo erg. Om economische schokken goed te absorberen zijn goed functionerende Europese krediet- en kapitaalmarkten veel belangrijker

Alleen een nieuwe existentiële crisis zal de verbouwing van de eurozone drastisch versnellen, stelt ING-econoom Carsten Brzeski in een reactie op de uitkomst van de ecofin-vergadering van afgelopen nacht. ‘En op zo’n crisis zou zelfs de grootste eurofiel niet moeten hopen.’ Het gaat in een slakkengang, maar goed, er zit in ieder geval nog beweging in, aldus Brzeski.

Foto: Wikipedia

Terecht wijst de econoom erop dat we niet moeten vergeten dat er wel degelijk enorm veel veranderd is in het afgelopen decennium. De ‘crisisresistentie’ is danig opgevoerd. We hebben met het ESM een groot noodfonds, en met het SSM is het bankentoezicht op Europees niveau gebracht. Het resolutiefonds voor falende banken (SRF) wordt as we speak opgebouwd, en we hebben natuurlijk dankzij Mario – ‘whatever it takes’ – Draghi een heuse ‘lender of last resort’ in de ECB. Tenslotte is er meer beleidscoördinatie en -controle door de Europese Commissie. Allemaal zaken waar de Amerikanen 150 jaar voor nodig hebben gehad.

Maar het institutionele raamwerk is niet af.

 

Advertenties

Poetin valt genadeloos onze zwakke plekken aan

Het Kremlin is een cyberoorlog met het Westen gestart en rijgt de successen aaneen. Hoog tijd dat het Westen wakker wordt, zegt Timothy Snyder.

Rusland heeft de wens opgegeven dat het met een grote, sterke economie een rol op het wereldtoneel kan spelen. Het gat met het Westen dichtlopen zit er niet meer in. In plaats daarvan is het doel nu omgedraaid. Als je zelf niet sterker kan worden, moet je de ander verzwakken.

Vladimir Poetin op een schietbaan in het hoofdkwartier van spionagedienst GRU. Foto: Reuters

Dit beleid van ‘strategisch relativisme’ werkt bijzonder goed, zegt de gelauwerde hoogleraar Timothy Snyder van de Yale-universiteit in de podcast Liberal Democracy’s Misplaced Faith in the Future, die ik onlangs beluisterde tijdens mijn avondwandeling met mijn hond.

In de podcast wordt Snyder geïnterviewd over zijn jongste boek The Road to Unfreedom: Russia, Europe, America*. Dat adembenemende boek over hoe en waarom het Kremlin – met veel succes – het Westen aanvalt, heb ik in de meivakantie gelezen, maar tot dusver heb ik geen tijd gehad er iets mee te doen. Maar het nieuws over de verijdelde hackaanval in Den Haag, is een mooie aanleiding om dit alsnog te doen.

Zo onhoudbaar is die Italiaanse staatsschuld niet

Italië heeft besloten om zich weinig aan te trekken van de Europese begrotingsregels – en evenmin iets van de Italiaanse. Maar voordat we minister Wopke Hoekstra van Financiën op hoge poten naar Brussel sturen om Italië tot de orde te roepen, is het volgens mij van belang om eerst even tot tien te tellen en de Italiaanse overheidsfinanciën tegen het licht te houden. Daarnaast moeten we ons realiseren dat de huidige Italiaanse regering misschien wel heel graag een boos Brussel tegenover zich heeft.

Allereerst de overheidsfinanciën. Ja, Italië torst een staatsschuld van 131% van het bbp, ruimschoots het dubbele van wat ‘Maastricht’ toestaat. Die schuld is, zo lees ik altijd, een molensteen voor een snel vergrijzend land als Italië. En bovendien gevaarlijk, omdat er bij een volgende crisis geen begrotingsruimte meer is om de pijn te verzachten.

We zwemmen in de buffers, Wopke

We moeten ons voorbereiden op een poolwinter, zei minister Wopke Hoekstra (Financiën) tijdens Prinsjesdag. Hij verwees naar avonturier Robert Scott die in 1912 crepeerde tijdens een dramatisch slecht georganiseerde expeditie naar de Zuidpool. Concurrent Roald Amundsen had zich daarentegen geweldig voorbereid op zijn tocht en keerde glorieus huiswaarts. De les voor Hoekstra: zorg dat de overheidsfinanciën op orde zijn en we een buffer hebben voor de slechte tijden die onvermijdelijk terugkomen.

De boodschap gaat er in calvinistisch Nederland in als Gods Woord in een ouderling. Sterker, het Centraal Planbureau, de Raad van State en zelfs deze krant vinden dat Hoekstra’s ambities om de staatsschuld verder terug te dringen – naar 49% van het bbp volgend jaar – nog te mager. Er moet echt meer geld opzijgezet worden, want: de brexit, Trump en opkomende markten.

De lange arm van Uncle Sam

Prachtig vond ik het toen de Amerikanen drie jaar geleden de jarenlange wantoestanden bij de Fifa aanpakten.

De corrupte voetbalorganisatie had er onvoldoende bij stilgestaan dat iedereen die de Amerikaanse wet overtreedt vervolgd mag worden, ook al gebeurt dat buiten de Amerikaanse jurisdictie. Meer dan het gebruik van een Amerikaanse server voor de opslag van e-mails hebben openbare aanklagers niet nodig.

Aangezien de dollar wereldwijd zo’n dominante munt is, is het vrijwel onmogelijk om buiten de dollar om met smeergelden te werken en geld wit te wassen. Banken als BNP Paribas, HSBC en Commerzbank werden op miljardenboetes getrakteerd toen bleek dat ze handel hadden gefaciliteerd in landen die op de Amerikaanse zwarte lijst stonden. En omdat ze nu eenmaal zonder dollarfunding niet kunnen bestaan, betaalden ze grif.

Europese stoelendans is schaakspel op drie borden

Bondskanselier Angela Merkel heeft naar verluidt haar steun voor Jens Weidmann als opvolger van Mario Draghi bij de ECB ingetrokken. Niet alleen heeft ze haar knopen geteld, ze heeft nadrukkelijk ook oog voor het spel rond de vervanging van Jean-Claude Juncker bij de Europese Commissie en Donald Tusk bij de Raad.

Tot mijn afgrijzen las ik ergens dat de Fin Olli Rehn volgend jaar wel eens de opvolger van Mario Draghi bij de Europese Centrale Bank zou kunnen worden. Arme Joost, dacht ik. Rehn, tegenwoordig de baas van de Finse centrale bank, is verreweg de saaiste spreker die ik ken. De Fin draait zijn hand niet om voor vijf ‘euhms’ in een niet al te lange zin. Aangezien collega Joost van Kuppeveld als onze monetaire man alle persconferenties van Rehn moet gaan volgen, heb ik nu al medelijden met hem – en met mezelf omdat ik toch ook wel geacht wordt te weten wat er zoal in de monetaire wereld speelt.

Het gebouw van de Europese Commissie in Brussel; foto: Reuters

Rehn schijnt al op pole-position te staan. Toen hij nog Eurocommissaris voor economische en monetaire zaken was, heeft hij veel krediet opgebouwd in zuidelijk Europa zonder dat hij de noordelijke landen van zich vervreemde in de harde onderhandelingen tijdens de schuldencrisis.

Our financial claims can evaporate

Building up financial claims is nice, but whether they ultimately yield real money you just have to wait and see.

The Netherlands knows all about that. Its banks, insurers and pension funds had invested many billions in the American housing market through all kinds of bonds and mortgage-backed securities. When the market imploded in 2007 and kicked off the great financial crisis, a large part of the investments had to be written off.

For an aging country, it is wise to put some money aside and invest outside of the country in future production. But you should not exaggerate it, as the Netherlands has done for decades. The Dutch pension funds alone now have € 1,400 billion in assets – about twice the Dutch GDP – and the majority of these have been invested abroad.

It all started in the early Eighties when the Dutch formulated an answer to the crisis in those days. With a policy of wage moderation, they made their exports more competitive and at the same time they limited imports. Via trade – or rather, by parasitising on growth abroad – the Netherlands pulled the economy out of the situation smoothly. Later, the Germans under Chancellor Gerhard Schröder copied the Dutch example. This model also proved to be the solution for Germany, the then sick man of Europe.